|
|
|
Omdat er deze maand oktober niet zo veel echt nieuws is, komt hier een verhaaltje aan de hand van een foto die een dames-broche laat zien met diamanten en robijnen, destijds gemaakt bij Van Cleef en Arpels en recentelijk verkocht op een of andere veiling. Bij die mededeling "robijnen" werd uitdrukkelijk vermeld dat ze uit Birma (vandaag Myanmar) kwamen.
Dan zijn er bronnen die zeggen dat robijnen heel erg belangrijk zijn voor boeddhisten. En dan komen ze aan met verhalen waar slechts hier en daar een bron voor zo'n feitje wordt vermeld.
Die belangrijkheid valt nogal mee, of tegen, 't is maar hoe we er tegenaan kijken. In de Pāli-canon, in principe de oudste collectie boeddhistische teksten, komen we de naam robijn welgeteld drie keer tegen, en dan nog alleen maar als een niet erg belangrijke illustratie van wat er verder in de tekst naar voren wordt gebracht.
Zo is er een online-site waarin wordt gezegd dat die voor boeddhisten "heilige" edelstenen de volgende zijn, uit de post-canonieke tekst de Milinda-panha (267): pavāļa (koraal), lohitanka (ROBIJN), masāragalla (de halfedelsteen cat's eye, in de canon bekend onder de persoonsnaam Vaidúriya), veļuriya (lapis lazuli), en va[d]JIra (vajira - diamant).
Wanneer we echter kijken naar hetzelfde manuscript, nu gehaald uit een boeddhistische bibliotheek, een gesprek tussen de monnik Naga-sena en de Grieks-Bactrische koning Menander, dan vinden we een andere opsomming. Daarbij is hier al eerder opgemerkt dat hooguit de eerste twee boeken in de Milinda-panha een geloofwaardig verslag kunnen zijn van een gesprek dat "echt" plaatsvond, en dat de daaropvolgende boeken geschreven zijn door ijverige monniken die vonden dat Nagasena het ook even over hún thema had moeten hebben.
Zo heeft een van hen een eigen versie gemaakt van de jataka (spr.: djaataka) over een koning die VessANtara geheten zou hebben, onder de doorklik in een Siamese/Thaise versie.(1)
De Milinda-panha werd vertaald door een van de eerste Pāli-geleerden die nog steeds veel waardering krijgt. Het verhaal (p.177, 40 [118-119]) hier "VessANtara's earthquake" geheten, gaat dan als volgt:
Nagasena zegt: "Koning (Menander)!
Zoals de aarde veel waardevolle edelstenen oplevert: de saffier, de grote saffier, en het wensvervullend juweel, en de cat's eye, en de vlas-edelsteen (P.: Ummā-puppha), en het Acacia-juweel (P.: Sirīsa-puppha), en het betoverende juweel, en de favoriet van de zon (P.: Súriya-kanto, de zonnestralen), en de favoriet van de maan (P.: Kanda-kanta, de manestralen), en het kristal, en de (P.:) kaggopa-kkamaka (?), en de topaas, en de ROBIJN(a), en de Masārasteen (P.: Masāra-galla - smaragd?), zo wordt de glorieuze edelsteen van de koning der koningen (Skr.:/P.: mahāraja; Bahasa: raja-di-raja) erkend als de allerhoogste, boven alles en allen verheven, want de glans van die edelsteen, o koning, straalt langs alle kanten een league (ongev. 4.83 kilometer) in het rond . . ."
Het verhaaltje eindigt ermee dat de gift van koning VessANtara vergelijkbaar was met die edelstenen-glans, en dat op het moment dat hij zijn gift overhandigde (tot en met zijn vrouw en kinderen) "de aarde zeven keer schokte".(2) Hij kreeg overigens zijn gift terug omdat ze zo belangeloos en van harte was geschonken. Zo gemeen was de representant van Boeddha dan ook weer niet dat hij die vrouw en kinderen als buit behouden zou hebben.
(Voetnoot a) "Lohita" (P./Skr.) heeft in ieder geval te maken met de kleur rood. In Birmese (Kleine Voertuig) teksten komen we de naam Lohitavasi tegen: de rode zee.
In de teksten de Mahāvagga [theravāda], en de Lotus Soetra [mahāyāna] zien we de naam Lohitaka. De vanuit het Japans werkende vertaler heeft het daar over "goud, zilver, lapis lazuli, schelp (parelmoer), agaat, parel, en robijn", symbolen voor verheven geesteskwaliteiten. Vertalingen als met "schelp" en "parel" kunnen we verwachten vanuit een eilandenrijk als Japan.
In de canon van het Mūla-sarvasti-vāda (een stroming die als zodanig niet meer bestaat), in de Dirgh-ágama, zijn twee zogenoemde "Lohitya-sūtras" opgenomen. De vandaag nog in gebruik zijnde Pāli-canon heeft een zelfde, of vergelijkbaar, tweetal teksten.
Lohit is vandaag een district in de Indiase deelstaat Arunachal Pradesh.
|
|
|
|
|
|
|
| 
Stichting onder nummer 20138036.