■ Vijftig meter hoog is het boeddhabeeld dat in het weekend van 7 oktober werd onthuld op het terrein van de wat Keo Vichey in Cambodja. Het beeld is geen eigendom van de tempel, c.q. het tempelbestuur, maar, zo schrijft de Khmer Times, het is "public property". Het bestuur van de streek of het land kan er dus mee doen wat ze willen. Waarschijnlijk is voor die constructie gekozen omdat het rijke burgers zijn geweest die de bouw hebben gefinancierd: Ons boeddhabeeld.

Wat de krantenfoto toont is een staande boeddha met de vreesafwerende handhouding (de abháya mudra): wees niet bang, resp. hier is het veilig. Op verschillende afbeeldingen zien we dat bepaalde delen van het hinduïsme even-eens deze mudra kennen.

Er zijn verschillende vertalingen verschenen van de Pāli Abhaya Sutta (spr.: abaaja), een tekst die bij het ordenen van de verschillende manuscripten terecht is gekomen in de collectie van "De Rijtjes" (Angúttara Nikāya), en wel de Rijtjes van 4. Het was een rede die Boeddha hield ten overstaan van de Brahmaan Janussóni. In die rede had hij het over de angst voor de dood. We moeten er dan ook van uitgaan dat Janussóni oud was, en, volgen we de tekst, hij was ziek. Toch was de man als de dood voor het sterven. Die vrees, zo zegt Boeddha, komt in vier vormen voor: zij die sensualiteit niet hebben kunnen loslaten, zij die overijverig zijn met betrekking tot het lichaam, zij die in hun leven anderen geen goed hebben gedaan, en zij die nog vol twijfels en vragen (over het leven) zitten.

Zoals dat ook met andere vroege leerredes gaat ― die het alledaagse leven en persoonlijke ondervindingen als onderwerp hebben ― wordt hier een tegengif aangereikt. Wie is niet bang voor het sterven? Dat is, geparafraseerd, iemand die niet als een malle achter elke prettige ondervinding aanrent (enige waardigheid is nooit weg), iemand die aanvaardt dat vroeg of laat het lichaam het laat afweten, iemand die niet alleen maar, en constant, aan zichzelf denkt, en iemand die aanvaardt dat z/hij wel zal overlijden zonder 'alles' te weten.

Er zijn critici die dergelijke redevoeringen nogal erg kinderlijk-eenvoudig noemen, en daarin hebben ze dan ook gelijk. Boeddha sprak zijn toehoorders dan ook op hun eigen niveau aan, en we kunnen zeggen dat de hedendaagse amerikaans-nederlandse spiegologie dit toch al heel diepzinnig vindt, en er gebruik van maakt.