DE GESCHIEDENIS
Boeddhisme kwam in de 7e eeuw naar Bhutan, in de tijd dat koning Srongtsen Gampo van 627 tot 649 over Tibet regeerde. Deze koning was een boeddhist. Hij gaf opdracht om twee tempels in Bhutan te bouwen: een in Bhumthang, in centraal-Bhutan, en een in de Paro-valei. Die laatste tempel draagt de naam Kyichu.
Boeddhisme leefde zij aan zij met een oudere en indigene religie, bön, totdat het Bhutan-boeddhisme bön absorbeerde.
Zoals elders werd Boeddhisme een natie-bouwende kracht, en de eerste woorden over Bhutan als natie vinden we in de nationale boeddhistische literatuur.
Padma-sambhava
Het verhaal over Padma-sambhāva, een indiase monnik van koninklijke afkomst, berust deels op waarheid, deels op "Dichtung", d.w.z. legendes waarin de waarheid op bloemrijke wijze wordt verteld. Van Padmasambhava wordt dan verteld dat hij vanuit India op een witte tijger kwam aangevlogen en landde op een bergrichel te Paro, waar later de tempel met de naam "Tijger's Nest" (Taktshang gompa) werd gebouwd.
Padmasambhava werd bekend als Guru Rinpoche, de Waardevolle Leraar. Guru Rinpoche bekeerde de koning tot het boeddhisme en trok daarna verder naar Tibet, vanwaar hij nog eens terugkeerde naar Bhutan. Daar leidde hij de bouw van het "Tijger's Nest", maar nam zelf zijn intrek in het klooster van Bhumthang.
Guru Rinpoche vestigde de Nyingma-pa-traditie die ook wel "de oude traditie" wordt genoemd, of ook de Roodmuts-traditie, in tegenstelling tot de tibetaanse Geelmuts van de Kadàmpa, die later Gelug-pa zou gaan heten. Het was Guru Rinpoche die de tantras onthulde die in Bhutan worden gebruikt.
Een van de zangen van Padma-sambhava vindt u op de betreffende pagina.
Rond het begin van de 9e eeuw kwamen er in Bhutan kleine, onafhankelijke koninkrijkjes. Tegen die tijd ook hadden tibetaanse monniken, lams, vaste voet in Bhutan, en nadat tegen de 11e eeuw tibetaans-mongoolse expedities het land hadden overrompeld bleef deze militaire macht ook de baas in Bhutan.
Rivaliteit tussen boeddhistische stromingen
Toen rond de 11e eeuw het Boeddhisme in Tibet op een dieptepunt was aanbeland, volgden er een aantal schismatische gebeurtenissen. Tegen de 14e eeuw bleek de Gelug-pa-, of de Geelmutsenstroming in Tibet de grootste te zijn geworden, en een aantal leidende monniken van andere stromingen verlieten Tibet. Onder hen bevond zich de stichter van een stroming die de Lhapa wordt genoemd, een substroming van het Kargyupa-Boedhisme (spreek: kàgjoepa). Deze abt was het die begon met de bouw van de dzongs, strategische forten waarin ook de religieuze macht verzameld was.
Het was echter een andere Kargyupa-substroming, onder leiding van Zhabdrung Ngawang Namgyal, eertijds abt van een Drukpa-klooster in Tibet, die de overhand kreeg, en het was Zhabdrung Ngawang Namgyal die verder ging met de bouw van dzongs en in 1656 de wereldlijke macht naar zich toetrok en het land verenigde.
De oudere vorm van Nyingmapa verdween.
Een nieuwe toekomst onder parlementaire democratie
Op 29 oktober 2005, zo meldde Kuensel Online, verzamelden zich 8000 mensen rond de Bhutanese koning om samen te spreken over de voorgestelde nieuwe Grondwet. Het voorstel was van de hand van de vorige koning, die een aantal jaren heeft besteed aan het bestuderen van Grondwetten van rond de wereld. In deze Grondwet krijgt de plaats van het boeddhisme in het land een duidelijk gedefinieerde status.
De voorgestelde Grondwet heeft een aantal maanden op het internet gestaan, ten gerieve van zich buiten het land bevindende betrokkenen.
Gekozen is voor het systeem van een parlementaire democratie, met een omlijnde opvatting over de scheiding van kerk en staat.
Een paar woorden over de taal van Bhutan vindt u op de boeddhisme - talen en schriftsoorten.
|
CEREMONIE, RETRAITE, FESTIVAL
Het Tschechu-festival
Tschetchu (tsjeetsjoe) is een festijn waar maskerdansen aan te pas komen.
Het festival zoals het begin 2005 in de zojuist gerestaureerde Punakha Dzong werd gevierd volgde op een periode van cultiveren aan het eind waarvan een kostbaar reliek, de Rang-jung Kharsa-pani werd ondergedompeld in de rivier de Mo Chu.
In de 17e eeuw wilde een tibetaans invasie in Bhutan die Rang-jung Kharsa-pani wel hebben. Om de Tibetanen om de tuin te leiden werd er net gedaan alsof het reliek in de rivier werd gegooid waarna het door het water werd meegesleurd - en daarmee was die twist bijgelegd. In de vorm van een maskerdans wordt deze gebeurtenis jaarlijks herhaald. Het in het water onderdompelen heet Nob Chu Sha Ne.
Een andere tijdens deze tschechu door monniken uitgevoerde dans wordt de Domchoe genoemd. Deze dans is opgedragen aan Yeshey Goenpo of ook wel Maha-kala. De naam Maha-kala is de mannelijke vorm, Maha-kali is de vrouwelijke; daarover meer in het onderstaande stukje over de Lhamoi Drubchhen.
Het Tschechu als zodanig, meldde BBSC op 4 april 2007, is opgedragen aan Guru Rinpoche (Padma-sambhava) die in Bhutan als stichter van de bhutanese vorm van boeddhisme wordt beschouwd, en als een tweede Boeddha.
De Wang-Lung-Thri-ceremonie
Een of twee keer per jaar verlaat het hoofd van de monnikengemeenschap, de [d]Je Khenpo, de hoofdstad Thimpu om in een ander klooster de Wang-Lung-Thri-ceremonie (zegening, empowerment, lering) te houden. Veelal duurt zo'n ceremonie twee weken.
Wanneer deze ceremonie aan het eind van het jaar wordt gehouden, dan is dat een tijd waarin "de negen kwaden" samenkomen (in 2004 op 17 en 18 december). Dat kwaad wordt dan gepacificeerd door leringen, Thri, over de Leer van de Boeddhas te geven - "Thri" betekent leiden, of meebrengen.
De overdracht van de Thri gaat terug tot de heilige Gam-popa, een tibetaans boeddhistisch meester die leefde tussen 1079 en 1153. Gam-popa gaf de Kargyupa-traditie een paar Maha-mudras (letterl.: Groot Zegel of Groot Gebaar), de Maha-mudra van de Soetras (Do) en de Maha-mudra van de mantras (Ngag).
Aan het eind van deze ceremonie wordt symbolisch geofferd aan Bhutan's beschermheilige, Maha-kala.
Op 10 juli 2005 werd de wang-lung gegeven aan ca. 5000 deelnemers. De dag markeerde het uitspreken van Boeddha's Eerste Leerrede, de dharma-cakra-pravàrtana-sūtra in het Hybrid Sanskriet. De eerste keer dat deze ceremonie op een juli-dag werd gehouden was in het jaar 1951.
Op 7 januari 2006 was er opnieuw een Thri-ceremonie. Tijdens deze bijeenkomst, zo meldde Kuensel op 9 januari, "wordt de deelnemers ook geleerd de voorbereidende praktijken voor hogere geestelijke verworvenheden uit te voeren. Het enige doel van zo'n leven, gaat de krant verder, is de uiteindelijke bevrijding uit de kringloop van wedergeboorte en ongemak te bereiken."
 Foto: Maha-siddha Gangchen
Tijdens die retraite werd dagelijks de mondelinge overlevering van de vierentachtig Maha-siddhas gegeven. Men gaat er van uit dat het aanhoren van deze overlevering lichaam, geest en spraak zuivert.
Volgt hier de informatie over de Mahasiddha Gangchen Tulku Rinpoche, de Helende Lama en anderen:
Maha betekent 'groot', en siddha betekent 'bovennatuurlijke perfectie, bovennatuurlijke kracht'. De boeddhistisch tantrische traditie kent 84 dergelijke gerealiseerden die ooit in India uit alle kasten voortkwamen. Het waren yogis (m.) en yoginis (vr.) die leefden tussen 400 en 1200 westerse jaartelling. Ze hebben grote invloed gehad op de ontwikkeling van het boeddhisme in de Himalaya-regionen.
De afbeelding van Gangchen Tulku hier houdt een schedeldrum (damaru) in de ene hand waarmee hij de daakinis, hemelse vrouwen aanroept, en in de andere hand houdt hij de drietand, een mannelijk symbool dat staat voor meesterschap over de illusoire wereld. Deze drietand is geleend uit het vaisnavisme, een van de twee hoofdstromingen van het hinduïsme. Alle overige details op deze schildering hebben een betekenis die door deskundige leraren in een van-persoon-tot-persoon uiteenzetting kunnen worden verklaard.
De laatste dag van deze retraite zag het ontvouwen van een reuze-thanka ter ere van de 16 Arhats. Daarmee kwam een eind aan het jaar van de vrouwelijke vogel.
|
|
Tsangpa Gyare
Van 13 tot 26 augustus 2007 werd het 800-jarig jubileum gevierd van de bhutanese vorm van het kagyu-boeddhisme gevierd, de Drukpa Kagyu met een herdenking van Tsangpa Gyare, een van de groten uit deze subtraditie.
De webpagina die dit evenement aankondigde (www.nangchen.org/eng/schedule/schedule_main.htm) had een: "Deze subtraditie kreeg in de twaalfde eeuw de naam Drukpa toen Avalokiteshvara, de Grote Heer van Universeel Mededogen, zich in Tibet in menselijke gedaante toonde als de voortreffelijke discipel van Maha-siddha Lingchen Repa. Dit buitengewone wezen werd Drogon Tsangpa Gyare genoemd. Drogon betekent De Beschermer van de Wezens; Tsang betekent Geboren in het land van Tsang; Gya betekent Geboren uit de nobele clan der chinezen (gya), en Re staat voor In katoen gekleedde yogi."
De site gaat verder met te zeggen dat "Tsangpa Gyare in een heel aantal soetras en tantras werd aangekondigd als de onbetwiste emanatie van Naropa (1016-1100)."
De site citeert daarbij een vers uit de Fundamental Tantra of Manjushri (Toh 543).
In een tweede pagina gaat de nangchen-pagina in op de lineage, de opeenvolging van tulkus die uiteindelijk geboorte zou geven aan Tsangpa Gyare die in 1211 overleed. Tsangpa Gyare wordt een terton genoemd, iemand die tot dan toe verborgen teksten aan het licht bracht. Hij staat ook bekend als de ontdekker van een "heilige en machtige plaats in Tibet", Tsari. Een van de bijnamen voor Tsangpa Gyare is [d]Je Drukpa (Heer die meester is over de Draak). Onder zijn 88.000 voortreffelijke leerlingen bevonden zich 28.000 verlichtte yogis, zegt het bericht.
Voortzetting ceremonie, retraite, festival
De Geboorte, of het Naar de Aarde Komen van Boeddha
Deze dag wordt begin november gevierd, afhankelijk van de maankalender. Het is een van de belangrijkste feestdagen op de religieuze kalender, een dag waarop men naar de tempels trekt om daar heil over de wereld en zichzelf af te roepen.
Mahaparinirvana van Boeddha
Op de vollemaandag van mei, in 2005 is dat 23 mei, viert men Duechhen Ngazom, het Maha-pari-nirvana van Boeddha, dat wil zeggen, zijn Grote Heengaan. De boeddhistische gemeenschap verzamelt zich dan in de grote tempel in de hoofdstad waar een ceremonie plaatsvindt ten overstaan van de Neten Chudrug, de 16 Arhats. De 16 Arhats waren verlichtte monniken ten tijde van Boeddha Shakyamuni's leven.
Moenlam Chenmo
De ceremonie genaamd Moenlam Chenmo (Mwènlam Tsjènmo) begint met de Neten Chudrug, een ceremonie gewijd aan de 16 Arhats.
Hierna volgt de Zangchoed Moenlam ten bate van alle wezens, opdat ze uit samsāra, het wiel van wedergeboorte mogen geraken.
Deze ceremonie gaat gepaard met het reciteren van Mani, gewijd aan Avalokiteshvara Bodhisattva, Boeddha's Wijsheidsaspect, en van Badza Guru, een recitatie die lof spreekt over Guru Rinpoche.
De Zangchoed Moenlam wordt door de Je Khenpo, het monnikshoofd, omschreven als "het belangrijkste gebed uit de boeddhistische canon". "Het waren de bodhisattvas die het initieerden. Wie het hoort, reciteert, en begrijpt is op weg naar Boeddhaschap", zo zegt de Je Khenpo.
Aan het eind van de dag van cultiveren volgt de Goenpoi Tongtshog, een ceremoniële offering aan Maha-kala, Bhutan's schutspatroon.
De hele ceremonie, waarbij ook andere religieuze evenementen plaatsvonden duurde twee weken.
De Moenlam Chenmo is in 2003 aangekondigd als een nieuw jaarlijks evenement dat samenvalt met het festival van de Ommegang van de Chorten (stūpa). Het vond in 2003 plaats in de maand maart. In juni 2017 verscheen het eerste tijdschrift dat gewijd is aan dit feest. Daarin wordt Moenlam Chenmo gepresenteerd als "Great Aspiration Prayer".
Mani Dungdrup
De Mani Dungdrup is een periode van recitatie van en meditatie op de mantra die betrekking heeft op Avalokiteshvara Bodhisattva. Deze periode van cultiveren kan twee weken duren.
Het overlijdensritueel voor overleden lamas
In juni 2005 overleed de voorganger van de op dat moment zijn functie uitoefenende Je Khenpo, het hoofd van de monniksgemeenschap. De rituelen die rond zijn overlijden werden uitgevoerd, geven enig inzicht in de in Bhutan in zwang zijnde praktijk van het esoterische boeddhisme. Klik hiervoor op de pagina over het cakra samvára-ritueel.
De Lhamoi Drubchhen ceremonie
Op 8 september 2005 werd in Bhutan de laatste dag van de jaarlijkse 11 dagen durende Lhamoi Drubchhen ceremonie afgesloten.
Drubchhen betekent "geweldig of groot resultaat" en verwijst naar de meest uitgebreide vorm van vajra-yana boeddhisme. Ze gaat gepaard met zogenaamde lamadansen en met het brengen van uitgebreide offerandes.
De Drubchhen werd afgesloten met de Lham Tsom-dans die opgedragen is aan Maha-kali. Mahakali is een andere naam voor Palden Lhamo (de Glorieuze). Palden Lhamo is de enige vrouwelijke Dharma-beschermer die door alle vier de grote stromingen in de Himalayas wordt geëerd.
De Drubchhen werd tussen de jaren 1705 en 1709 tot een traditie gemaakt door Kuenga Gyaltshen, zegt het blad Kuensel op 7 september 2005. Kuenga Gyaltshen was de eerste reincarnatie van Jampel Dorji, de zoon van Zhabdrung Ngawang Namgyal, de eerste koning van Bhutan.
|
Deze pagina is er een op de site www.buddha-dharma.nl 
www.buddha-dharma.nl is eigendom van White Jade River, Instituut voor Boeddhisme
|
| |
