Bodhidharma geïnspireerd door Nagarjuna ?
In het jaar 495 werd de Shaolin-tempel in noord-China gebouwd. Het zou aanvankelijk de thuishaven zijn van de monnik-abt Buddha-bada die (het noordelijke) hīna-yāna onderwees, later omgevormd tot sarvàsti-vāda en theravāda. Onder zijn leiding werd er al aan een vorm van kungfu gedaan, waarbij we dan eerder moeten denken aan beïnvloeding door het daoïstische kungfu, dan aan vanuit het zuiden van India geïmporteerde vormen van vechtsport, zoals sommigen menen.
Er wordt gezegd dat in 527 de zuid-indiër Bodhidharma aankwam in Shaolin, na eerst een rondtrekkend bestaan te hebben geleid als verspreider van het sarvasti-vāda, de alles-is-lijn van het (late) hīna-yāna. Dat Bodhidharma zijn dharma-kennis van het sarvàsti-vāda verspreidde kan zijn, maar dan heeft hij in de loop van zijn omzwervingen zijn leringen bijgesteld naar een mahāyānistische intepretatie, en is de uitleg gaan volgen van Nāgārjuna, want, zegt men, door de keizer ondervraagd over wat boeddhisme is, antwoordde Bodhidharma met een "wijdse ledigheid", sunyatā in het Hybrid Sanskriet dat Bodhidharma kende, in eerste instantie "wu" in de taal van China dat hierin de daoïstische woordenschat gebruikte om nieuwe boeddhistische termen te vertalen. ("Mu" in het koreaans.)
Dat dit ene twee woorden omvattende antwoord de invloed van Nāgārjuna aantoont is heel erg dun. Maar voor wie gelooft is alles waar.
Op de Tamil Nadu en Sri Lanka-pagina staat een kleinigheid over het vertrek van Bodhidharma uit Zuid-India en waar hij landde. Daaraan kan toegevoegd worden dat een bijna historisch verhaal gaat dat Bodhidharma vertrok omdat hij het op boeddhistisch-inhoudelijke gronden niet eens was met twee gezellen. Zou het zo zijn dat Bodhidharma aanvankelijk inderdaad het sarvasti-vāda wilde verspreiden, dan kunnen we ons voorstellen dat de nasti/asti-discussie (is - is niet) gespeeld heeft. De twee achterblijvers waren dan de vertegenwoordigers van wat op Sri Lanka het theravāda zou worden, de nasti-lijn: er is niets, of subtieler geformuleerd: niets blijft, en dat Bodhidharma de asti-lijn volgde: alles is (sarvastivāda).
De doorsnee historicus die Bodhidharma als vertegenwoordiger van het sarvastivāda wil zien heeft daarbij even niet door dat vanuit het theravāda, de nasti-filosofie (panta rhei), het sunyatā (pt.27), ledigheid, veel gemakkelijker te bereiken is dan vanuit het sarvastivāda met zijn asti-denken: alles is.
De theeroute
Op de pagina over Chinese handschriften wordt gesproken over het dai of tai-lue (spreek ongev.: dai-lwee) dat in de Yünnan-regio van China wordt gesproken.
In 2007 kwam een documentaire gereed over de "theeroute" die loopt van Yünnan, meer bepaald van de streek Xishuangbanna (spreek ongev.: sji-sjang-banná) waar we ook het Yi-volk vinden, totaan Lhasa in Tibet. Over die route trekt, lopend, met paardjes aan de teugel, een vier maanden durende karavaan die Pu Erh-thee vervoert.
Overigens is het theravāda in deze streek vertegenwoordigd onder de volken van de Dai in de valleien en de Bulang in de heuvels. Anno 2022 verkeert die stroming in de problemen; er staan veel tempels leeg, c.q. er zijn te weinig monniken, en die monniken die willen rondreizen tussen de ene tempel en de andere, d.w.z. nu de ene dorpsgemeenschap willen bezoeken en dan de andere, wordt het leven door de regionale en federale overheid moeilijk gemaakt.
Aan het begin van zo'n tocht filmden Weiping Zhou, Peter Hercombe, en Michel Noll een bruiloft die, nog in Yünnan, werd gesloten, of bevestigd door regionale sjamanen. Aan het begin van hun recitatie zegden ze de recitatieve teksten (paritta) die behoren tot de theravāda-boeddhistische stroming en die is opgetekend en gereciteerd in de taal het Pāli. Ze begonnen dus met de gebruikelijk vandaná (bovenste drie regels): "namo tassa bhagavatto ..." en voegden er nog een andere recitatieve tekst aan toe.
De sjamanen weten niet wat ze zeggen, de toehoorders snappen niet wat ze horen, de filmers hoorden niet wat ze hoorden, zagen niet wat ze zagen, en konden niet interpreteerden wat ze filmden, maar hier zien we inderdaad een culturele adaptatie van religieuze gebruiken binnen al bestaande opvattingen over goden, krachten enzomeer.
We zouden kunnen zeggen dat de bevolking van afgelegen regionen hiermee hun geestelijk welzijn zelf in de hand nemen, en dat dit een toonbeeld van veerkracht is. Aan de andere kant moet dan gezegd worden dat zomaar teksten reciteren die je niet begrijpt gewoon nergens op slaat. (We hebben medio 2019 gezien hoe de kinderen in de koranschool van de Rode Moskee in Pakistan de koran uit hun hoofd leerden: ze konden de letters niet lezen, wisten niet wat het betekende, en herhaalden stomweg de klanken die hen aangeleerd werden. En verder leerden ze niets, zelfs niet gewoon lezen en schrijven.)
Op een ander niveau kunnen we de verwarring constateren van westerse toeristengidsen, zelfs wanneer ze vloeiend chinees spreken en al jaren door het gebied stappen. Zo staan ter weerszijden van daoïstische en boeddhistische tempels "poortwachters", dvára-pála in het Hybrid Sanskrit. Ze zien er in beide stromingen iets anders uit. Althans, de beschouwer die iets van de tradities kent, ziet de verschillen. Zo staan ter weerszijden van de poort van boeddhistische tempels twee van de vier hemelse koningen, ter weerszijden van de daoïstische tempels staan twee bewakers die in het ene deel van China Heng en Hang heten, en in Yünnan Hâ en Hoem.
In een andere franse documentaire die in april 2018 werd uitgezonden sprak de toeristengids over Hâ en Hoem als poortwachters van een boeddhistische tempel. Dat klopt dus niet. Hij had kunnen zien dat het niet klopt indien hij het had aangedurfd de drempel van de tempel over te stappen: de gebaarde figuur op het hoofdaltaar is beslist Boeddha niet, maar wel Laozi, de veronderstelde stichter van het daoïsme.
|
Deze pagina is er een op de site www.buddha-dharma.nl 
www.buddha-dharma.nl is eigendom van White Jade River, Instituut voor Boeddhisme
|
| | |
