PĀLI SOETTAS
Enkele vroege leerredes,
fragmenten uit leerredes, en technische termen
Gáutama's, Gótama's, of Sakyamuni Boeddha's leerredes — verschillende namen voor één persoon — worden over het algemeen ingedeeld in twee categoriën, de vroege en de late. De vroege leerredes worden bewaard en gelezen binnen de chinese en tibetaanse gemeenschappen, de noordelijke tradities. Daar zijn ze bewaard in de eigen taal en soms in het Sanskriet of een taal die daarop lijkt. Ze worden ook bewaard in het zuidelijke boeddhisme van de theravāda-traditie en zijn daar in de loop van de tijd opgetekend in de taal die Pāli heet.
De Pāli canon bestaat uit "drie manden", dat wil zeggen drie collecties boeken. In het Pāli wordt "drie manden" gegeven als ti (= 3) pitaka (= manden).
Een collectie wordt gevormd door de Leerredes, een andere collectie door de reglementering voor monniken en nonnen, de vinaya, en een derde collectie is de verzameling geschriften die dieper ingaan op de aspecten van lichaam en geest, en van de factoren die tot Verlichting leiden, de Abhi-dhámma.
De collectie Leerredes wordt over het algemeen ingedeeld in 5 boeken; de collectie reglementen bevat 3 boeken, en de collectie van de Abhidhamma bevat 6 boeken — volgens een bepaalde methode van tellen.
De noordelijke en zuidelijke manuscripten hebben veel overeenkomsten, maar zijn niet in alle gevallen identiek hetzelfde; in de loop van de tijd zijn er, afhankelijk van regionale en religieus-filosofische omstandigheden vertalingen en interpretaties ontstaan waardoor deze twee collecties soms uit elkaar zijn gaan lopen.
Er wordt in orthodoxe kring van uitgegaan dat de vroege leerredes allemaal door Sakyamuni Boeddha zijn uitgesproken (niet opgetekend), maar er zijn aanwijzingen die er op wijzen dat dit niet in alle gevallen zo is; sommige teksten, zo gaat men er hier en daar van uit, zijn niet ouder dan de eerste mahāyāna-leerredes waarover hierna meer.
De late leerredes zijn die teksten die wel de structuur hebben van de vroege, maar ze zijn later, na Sakyamuni Boeddha's overlijden ontstaan. Ze behoren tot de noordelijke mahāyāna-traditie.
Uit de vroege leerredes, en meer bepaald uit de Pāli-collectie, zijn hier een klein aantal teksten geselecteerd die aan de basis liggen van Sakyamuni Boeddha's filosofie. Deze Pāli-teksten hebben vaak een tegenhanger in de noordelijke, c.q. noordoostelijke collectie die we hier met de naam Āgama omschrijven, maar soms ook niet.
|
