Devdutt Pattanaik meent dat ongeveer 1500 jaar geleden (v.a. de 21ste eeuw) de "oude vedische vorm van hinduïsme (voetn.) plaats maakte voor de puranische vorm".
Op 24 mei 2018 kwam op de zaken-radiozender BNR het bericht voorbij dat guru Deepak Chopra de week daarop in Nederland zou zijn — gggoeoeroe, werd er gezegd, en dat hij het helemaal gemaakt heeft bij de millennials.
De deskundigen die over het guru-wezen aan het woord kwamen meenden dat in het vocabulair van zo iemand het woord "mogen" een heel belangrijke rol speelt, en "dankbaar".
Het woord "gratitude" komt in publicaties en videos over Deepak Chopra's manier van mediteren inderdaad heel erg vaak voorbij.
Die deskundigheid kwam net op het moment dat er aan deze zijde van het scherm eigenlijk de neiging aan het groeien was deze beide woorden te behandelen tegen de achtergrond van de NCRV tv-uitzendingen "BinnensteBuiten", een woon-, kook-, en natuurprogramma aan het begin van de avond.
De aanleiding van het gebruik van "mogen" en "dankbaar" moeten we in die tv-uitzendingen zien tegen de achtergrond van een zekere liefde voor het koningshuis. Bij het aanvaarden van haar ambt heeft koningin Juliana een 'Wie ben ik dat ik dit doen mag?' laten horen, en ook sprak ze in termen van "dankbaar".
Wie nu in dezer jaren zijn/haar lang niet onaardige woning per "BinnensteBuiten" toont, spreekt niet zelden een "dankbaar dat we hier mogen wonen" uit. We hoorden de woorden uit de mond van iets oudere huisbezitters, bepaald geen millennials, maar ook inderdaad van jongeren die wel tot deze categorie behoren. Met het gebruik van "mogen" en "dankbaar" laat deze groep m.i. weten tot dezelfde geloofsgemeenschap als wijlen koningin Juliana en het koninklijk Huis te horen. Het lijkt groepstaal te zijn geworden waaraan de sprekers elkaar zonder er verder woorden aan te wijden kunnen herkennen in een specifiek wij-gevoel. Dat heeft niets te maken met Deepak Chopra en waar hij voor staat.
De heer Chopra heeft zich aan het begin van zijn carrière willen postuleren als iemand die het boeddhisme "meeneemt" in zijn denken. Dat is de gebruikelijke gang van zaken binnen het vedánta; ze doen er niet moeilijk over. (Het vedánta zou al min of meer gestalte hebben gekregen in de eerste eeuw vC, maar wordt pas in de achtste eeuw gestructureerd door de geleerde Adi Shànkara.) Op die poging tot inname is vanuit de boeddhistische gemeenschap met enig hoongelach gereageerd, waarop de heer Chopra, althans op het westers halfrond — we weten niet wat hij in India doet — het onderwerp heeft laten rusten.
Ter recapitulatie, de religieuze basis onder zijn onderwijzingen is die van het op het hinduïsme gebaseerde vedánta. BeliefNet citeert de heer Chopra met de woorden "beauty, awe, compassion, gratitude and love". Dat is dan de tweede pijler onder zijn denken, die van het bhakti. Het bhakti is een stroming die niet ouder is dan de zevende eeuw waarin in het uiterste zuiden van India het "vedisme" (het is nooit een -isme geweest) en het brahmanisme met zijn bovenpersoonlijke filosofie en riten (atman, ik, was daar nog geen punt van overweging) werd achtergelaten en vervangen door een ik-/atman-gerichte devotie naar wat de devoot maar mag inspireren. In het zuiden is het in een tijd waarin het matriarchaat nog niet was vervangen door het patriarchaat vooral "de godin" (deevi) geworden die als zelfstandige, te aanbidden figuur werd gepresenteerd.
Als concept van "dankbaarheid" (gratitude) kan er niets onboeddhistischer zijn dan bhakti (dank u dat u mijn radiozender zoveel luisteraars hebt gegeven). Ook al "bidt" het volkse boeddhisme tot Boeddha (laat de oogst niet mislukken, laat mijn zaak floreren), bhakti komt hier niet voor. Had hij een graf, en dat heeft hij niet, Boeddha zou zich er in omdraaien.
Deepak Chopra komt uit Delhi, en niet uit het zuiden, maar heeft in zijn vedánta-leer ook de oorspronkelijk zuidelijke bhakti-aspecten, zoals die van "gratitude" en de rest, overgenomen, en houdt het inhoudelijk ruim door het object van verering "the Divine" te noemen, het goddelijke waar anderen nogal eens de naam Brahman voor in de plaats zetten.
Deepak Chopra is dus niet de gggoeoeroe (zie eerste regel) van een gektesekte, maar een vertegenwoordiger van behoorlijk oude, en op zich respectabele indiase religieuze systemen die al werden gepredikt, opgeschreven, en bestudeerd toen de huidige boorden van de Noordzee nog onder water stonden. Ouderdom is geen garantie voor kwaliteit, maar een van zijn wortels losgezongen anti-levensbeschouwelijkheid is dat ook niet.
|
Deze pagina is er een op de site www.buddha-dharma.nl 
www.buddha-dharma.nl is eigendom van White Jade River, Instituut voor Boeddhisme
|
| |
