Buigen heeft binnen het boeddhisme een wat ander aanzien en een wat andere inhoud dan we hier in het noordwesten gewend zijn.
Een volle buiging maken waarbij het voorhoofd de grond raakt doen boeddhisten binnen verschillende richtingen telkens weer iets anders, ook afhankelijk van het klimaat. Met de knieën, de handpalmen en het voorhoofd de grond raken is een gebruik uit de meer tropische regionen. Je energiek vanuit de staande positie in volle lengte op de grond werpen, en dan weer vlug opstaan, en vlug herbeginnen, hoort bij koelere klimaten.
Binnen het chinese Boeddhisme is de hier getoonde wen shün een van de vormen van buigen. Daarbij blijft degeen die Boeddha eer wil bewijzen rechtop staan, houdt de benen zo vertikaal mogelijk, buigt het bovenlichaam vanuit het middel voorover, en vooral, houdt het hoofd recht op de schouders.
In dat laatste zit hem het verschil. In Noordwest-Europa, vooral in protestants-christelijke kringen, heeft men geleerd te buigen door de kin op de borst te laten zakken in een teken van nederigheid of deemoed, of hoe men het noemen wil. Hier buigt de persoon het hoofd in een besef van eigen onvolkomenheid, en dus in een sterk besef van het eigen onvolmaakte zelf.
Of Boeddha dan zelf God is, was de vraag van Dona. Het gesprek is vastgelegd in een van de Pāli Soettas van het theravāda-boeddhisme, maar zal ook voorkomen in de chinese en tibetaanse Āgama-collecties, resp. de Kanjur. Deze leerrede heeft er naar inhoud en structuur alle schijn van dat ze een zo getrouw mogelijke weergave is van een gesprek dat tegen de 2600 jaar geleden echt heeft plaatsgevonden, en dat Boeddha navertelde ten overstaan van een van zijn getrouwen.
Dona is ten einde raad over de noch ... noch antwoorden waar Boeddha mee aankomt en vraagt vertwijfeld: Wanneer ik u vraag 'Bent u een deva (hemeling/godheid)', antwoordt u 'Nee, brahmaan, ik ben geen deva' ... Wanneer ik vraag' bent u mens', dan antwoordt u 'Nee, brahmaan, ik ben geen mens'. Wat voor soort wezen bent u dan wel?! ... (Boeddha antwoordt,) — 'Brahmaan, denk aan mij als Ontwaakt (buddh,).'
Wanneer we daarom buigen voor Boeddha, buigen we niet voor een god, niet voor een hemeling, niet voor een mens, maar voor buddh, Ontwaakt zijn.
|
