Uit het archief van www.buddha-dharma.nl
Cambodja, oude en nieuwe geschiedenisTa Nei, de onbekende tempel
Oktober 2019Er is in deze White Jade River-site nooit veel aandacht geschonken aan het Angkor Wat-complex ook al hebben de cambodjaanse theravāda-monniken, al voor de onafhankelijkheid van het land, een en ander tot site van boeddhisme verklaard, of in gebruik genomen. Angkor Wat, zoals het gestalte heeft gekregen onder bewind van de 12de-eeuwse Khmer-koningen, is onder hun leiding een potpouri geworden van veel hinduïsme (enig vaisnavisme en saivisme), een mate van volksgeloof, en een beetje, maar dan ook maar een klein beetje mahāyāna-boeddhisme, en dan met name de verering van Avalokiteshvara, die ook in het hinduïsme een plaats heeft. De kennis over de religieus-politieke achtergrond van het Khmer-rijk is ook nog lang niet klaar. Met name de vraag of de vier op de Prasát Bayón afgebeelde glimlachende hoofden afbeeldingen zijn van de koning in zijn wil een avatar te zijn van Avalokitesvara, wordt wel beweerd, maar is niet zeker. Omdat met name de hindugod Vishnu ook afgebeeld wordt met vier naar de kardinale windrichtingen gekeerde gezichten, zou het net zo goed dit voorbeeld kunnen zijn dat de bouwer van de Prasát Bayón voor ogen had. We weten het niet omdat er nergens een tekst(fragment) voorhanden is waarin zijn wil en opvatting staat opgetekend. Het is in feite alleen de Ta Prohm die voluit boeddhistisch genoemd kan worden, en wel mahāyānistisch met een nadruk op de figuur Prajña-paramitá — die op Sumatra, en alleen op Sumatra, werd voorgesteld als een vrouwelijke bodhisattva. Was er een connectie tussen beide mahāyāna-gemeenschappen? Zond "Sumatra" monniken naar Cambodja?(1) 
Dan is het bemerkenswaard dat het slecht geïnformeerde (maar je kan niet overal verstand van hebben) blad Archaeology Magazine, uitgave oktober 2019, een opgedolven item toont dat inderdaad het hoofd van een Avalokiteshvara "Angkor-stijl" toont, compleet met een afbeelding van haar "rootguru" Amitābha Boeddha in de hoofdtooi. De veel minder bekende tempel Ta Nei was eveneens opgedragen aan het mahāyāna-boeddhisme. In het lemma onder de doorklik wordt "Ta Nei" gegeven als "Old Nei", maar omdat "ta" in alle talen van deze regio "groot" betekent, heette de tempel "De Grote Nei".Op deze site is dus het bovengenoemde Avalokiteshvara-hoofd gevonden, en de opdrachtgever stelde zichzelf niet voor als een boeddha met de naam Avalokiteshvara (dus op de top van zijn Olympus), maar als een "gewone" devoot, een bewonderaar van deze bodhisattva die mediteerde in een grot en daar victorieus uit tevoorschijn kwam. 
De eerste dagen van april 2020 toonde een van de kranten van Cambodja een groepje werknemers in archeologische dienst die uit een watergang naast Angkor Thom twee brokstukken van standbeelden aan het opdelven waren. Kennelijk waren ze ooit weggegooid: 'hebben we niks meer aan'. Het bijschrift bij de foto had iets over afschrikwekkende figuren, m.a.w. hier betreft het dvara-pala (laatste alinea).
Angkor Thom is vooral bekend van de bovengenoemde Prasát Bayón. Het hele complex werd in de twaalfde eeuw gebouwd in opdracht van dJaya-várman-VII. "Angkor Thom", zegt een wiki-uploader, is eigenlijk een verbastering van "Nokor Thom", en "nokor" is dan weer een verkhmerisering van het Sanskriet nágara: stad (negara in het javaans). En ook hiermee wordt dan bewezen dat het hele complex niet zomaar een religieuze functie had, maar een door het Hof bewoonde vestiging met ook een tempel-faciliteit binnen de omheining. 
(1) De Khmer Times van 24 augustus 2020 wees er op dat de indiase overheid al jaren hulp geeft aan het bewaren van Ta Prohm. Enkele bomen die gevaar opleveren voor het bouwwerk zijn verwijderd, en muren en daken zijn hier en daar gestut door houten en metalen palen.
Banteay Srei en de Krishna-verering de post-Rode Khmer-periode Naar de archiefpagina | Naar de Soetraspagina Deze pagina is er een op de site www.buddha-dharma.nl
 www.buddha-dharma.nl is eigendom van White Jade River, Instituut voor Boeddhisme |
