Spontane geslachtsverandering moet in het verre verleden van India en omstreken als een vaststaand feit aanvaard zijn geweest. Jan Gonda, in zijn vergelijkende studie van de oud-javaanse (= Kavi) editie van de Bhisma-parwa, een onderdeel van het hindu epos de Mahā-bhārata, maakt melding van een van de vele veldslagen waarbij god Krshna zowel als de gebroeders Pandawa hun aandeel leveren. Een van de andere heethoofden in die javaanse versie, een zekere Bhīsma, belooft de strijd te zullen aangaan, maar niet tegen Shikhandi "die een vrouw geweest was", in de woorden van Gonda.
Dr Ruwan M Jayatunge
(www.traumaticbraininjury.net/ruwan-jayatunge-m-d-a-cross-cultural-perspective-of-tbi-and-ptsd/) plaatste op 15 februari 2017 een memorabel stuk over geslachtstransformatie op Lanka Web (www.lankaweb.com/news/items/2017/02/15/gender-identity-disorder-and-spontaneous-sexual-transformation/). Eerder al publiceerde hij onderandere over PTSD, en over de srilankaanse burgeroorlog en dood, het laatste onder referte naar een citaat uit het werk van Erich Maria Remarque: "denn der Tod ist kein Erlebnis fur den, der ihm gegenübersteht." (de dood is geen "gebeurtenis" voor hen die er mee geconfronteerd worden.)
Dr Djája-toenge heeft in de hindu en boeddhistische literatuur plaatsen gevonden waarin mannen in vrouwen veranderen, en vrouwen in mannen. Hij wijst daarvoor onderandere naar een paar plaatsen in de Monnikscode (vinaya) van het Pāli-boeddhisme waar die transformaties worden voorgesteld als resultaat van goed of kwaad karma. Die opinie over karma, zo schrijft hij, wordt bevestigd door een aantal commentaarwerken op die Pāli-canon. Waar hij niet over schrijft is over hermafrodie, noch over draagmoeders en donorvaders die ingeroepen zouden kunnen worden om de eer van de families te redden en een jong paar gelukkiger te maken.
Tot kort na WO-II kwam het binnen de gesloten gemeenschappen van de zuidhollandse en noord-zeeuwse eilanden voor dat een jong paar dat geen kinderen kon krijgen door broer of zuster — meestal broer — werd getroost: maak je geen zorgen, wij zetten er wel een voor jullie op stapel. Het werd stil gehouden, zeker ten overstaan van het kind in kwestie.
De arts schrijft over medisch verklaarbare fenomenen met vermelding van de vaktermen over spontane geslachtstransformatie, en verwijst daarbij naar studies die in 2005 en 2008 werden gepubliceerd.
Het meest bekende verhaal (niet door dr Jayatunge meegenomen) is dat over het meisje uit de mahāyāna Lotus Sūtra.(1) Teneinde de sceptische monniken, met name de monnik Sari-putra, te overtuigen sprak ze niet alleen enkele woorden, maar veranderde zich bliksemsnel in een man: "Op dat moment zag de hele gemeenschap het drakenmeisje plotseling veranderen in een man die het perfecte gedrag van de bodhisattva vertoonde."
De generatie die de top-illusionisten uit India nog hebben meegemaakt is bijna uitgestorven. Hier waren families die generatie na generatie hun illusiekunde doorgaven aan volgende generaties, die op hun beurt de trucs verfijnden en uitbreidden naar andere gebieden. Soms was het griezelig. We zijn te zeer geneigd om vanuit onze cultuur en wetenschap te oordelen, en nemen te weinig de cultuur, in dit geval de kunstzinnige en folkloristische, van de volkeren mee die we niettemin tegen het licht willen houden.
In het daoïstische werk de Zhuangzi, boek 8,
komen we de volgende nuchtere en ontnuchterende
opmerking tegen:
"Zonder een haan in de buurt zal een kip niet gaan broeden."
Wat vanuit boeddhologisch standpunt belangwekkend is, is een vertelling in de Geboorteverhalen (dJátaka) van het Pāli-boeddhisme waarin "graaf Soreyya" (de hoofdman over de gelijknamige stad) de hoofdrol speelt. Het verhaal staat ook in de Dhamma-pāda, als illustratie bij vers 43 (p. 39 e.v.). Daar is Soreyya geen graaf, maar toch een man van naam en faam, en al vader van twee jongens. Dus in dit geval kunnen we niet spreken over het zijn van een verborgen hermafrodiet die pas door de mand valt nadat zijn kindhuwelijk bij het volwassen worden werkelijk geconsumeerd dient te worden. Hermafrodie is een conditie die nog in het recente verleden, althans in Europa, niet echt zeldzaam was.
Het verhaal gaat dan dat Soreyya spontaan verliefd wordt op de mooie huidskleur van een monnik die op het moment van ontmoeten een bad in de rivier neemt. Die verliefdheid was zo sterk, zegt het verhaal, dat Soreyya spontaan in een vrouw veranderde — want ook in die cultuur, althans in die tijd, was de sexuele beleving een zaak van een man en een vrouw, en geen man-man affaire, of een vrouw-vrouw aangelegenheid.
Soreyya liep beschaamd van huis weg, belandde als bediende in een rijke familie in een verre stad. Daar werd vrouw Soreyya ten huwelijk gevraagd en beviel van twee zonen, de een na de ander.
Het verhaal eindigt ermee dat vrouw Soreyya ten overstaan van de monnik met de mooie huid haar/zijn toenmalige gedachten opbiecht en vergiffenis krijgt. Zo staat het er. Wat er gezegd zal zijn zal geen "ik vergeef u" zijn geweest, want zo'n godgelijke positie ambieert een goede monnik niet, maar eerder een "'t is al goed; maak u geen zorgen."
Van het ene op het andere moment was vrouw Soreyya weer een man, zegt het verhaal. Een last was van haar schouders gevallen. Hoe het daarna met haar/zijn familie verder is gegaan, meldt de geschiedenis niet.
Dat de man/vrouw/ hermafrodiet Soreyya draagmoeders/donorvaders heeft ingezet is wellicht veel te ver gezocht, maar het moet, zie het verhaal boven, ook in India zijn voorgekomen. Het komt, buiten de klinieken waar babytjes voor buitenlandse echtparen worden gemaakt, waarschijnlijk nog steeds voor. Het hebben van een of meer kinderen is voor ouder wordende mensen een garantie voor de toekomst.
(1): Manjushri zei: "Er is een dochter van een drakenkoning die amper acht jaar oud is. Ze bezit de faculteiten, het gedrag en het karma van levende wezens en heeft dharanī behaald. Ze is in staat om het hele amalgaam aan buitengewoon diepgaande esoterische leringen die Boeddha overdraagt te ontvangen en na te leven. Ze is diep doorgedrongen in jhāni en samādhi en (dus) ook in (het geheim van) alle dharmas (= alles dat ervaarbaar is). In één ksana (kortste moment) bracht ze de bodhi-mind (verlichtingsstreven) tevoorschijn en kwam aan op het stadium van niet meer terugvallen. Haar welsprekendheid kent geen grenzen en ze is mededogend en aandachtig naar alle wezens, alsof het haar kinderen zijn. Haar morele waardigheid is vervolmaakt. Haar woorden en gedachten zijn subtiel, buitengewoon, en breiden zich naar alle (wind)richtingen uit. Ze is mededogend, humaan en plooibaar. Haar geest en vaste voornemen (om boeddhaschap te halen) is harmonieus en verfijnd, en ze is in staat om bodhi (verlichting) te behalen."
|
