Op 12 februari 2006 vierden de Boeddhisten in Thailand, Cambodja, en Laos mahā Bucha (boedzja).
De een spreekt over mahā Bucha, de ander over Makha Bucha, een derde over Magha Bucha. Wellicht heeft iedereen gelijk, want mahā betekent 'groot'; makha betekent 'feest'; Magha is de naam van een maand op de maankalender. Bucha is een "verthaising" van het woord pūja (poedja), eredienst of offeren tijdens een eredienst.
Op die dag, negen maanden nadat Boeddha was Ontwaakt, kwamen 1250 inmiddels over Noord-India verspreidde monniken hem spontaan bezoeken, onder aanvoering van Boeddha's eerste zes getrouwen.
Het boeddhisme in Thailand, Laos en Cambodja meent dat deze 1250 allemaal Arhat waren, allemaal Verlichting hadden bereikt. Dat valt niet aan te nemen wanneer we de geschiedenis van de eerste jaren van Boeddha's dispensatie bestuderen.
Na deze eerste negen maanden prediken (of twee maanden overdenken van de onderwijsmethode plus zeven van daadwerkelijk prediken) luisterden allen in Véluvan-a-árama, de monnikenverblijfplaats in het bamboebos, in de stad Ràdja-gaha of Rajgir zoals het vandaag heet, naar Boeddha's beslissing over de toekomst van zijn monniksgemeente. Hier gaf hij de eerste Hogere Wijding. Daarnaast onderwees hij over 1. De filosofie van het boeddhisme; 2. over de principes van het boeddhisme, en 3. over de manier waarop de Dharma onderwezen kan worden. Dit is de traditionele opvatting zoals deze in Thailand onderwezen wordt.
Boeddha's allereerste volgelingen worden Ehi bhikkhu, "kom, monnik-monniken", genoemd; een simpele uitnodiging om het heilige leven aan te vangen was voldoende om hen van gewoon burger naar het leven van een thuisloze te brengen.
Dat gold niet alleen voor de mannelijke monniken, maar ook voor de eerst vrouwelijke. Boeddha's tante en min trad met een paar honderd andere dames tegen het eind van haar leven in. Onder die dames die rechtstreeks of onrechtstreeks tot Boedha's clan behoorden was een zekere Bhaddā ("Good with curly hair"). In de Therīgāthā, de Zangen van de senior bhikkhunī (volledig gewijde vrouwelijke monniken) lezen we (9.109): Nihacca jānum vanditvā, sammukhāñjalim akam / Ehi bhadde'ti mam avaca, sā me āsúpasampadā.
Vertaling:
"In zijn (Boeddha's) nabijheid knielde ik neer, betuigde eer met samengevouwen handen (añjalī) / 'Kom Bhaddā' zei hij, en dat was mijn hogere wijding (úpasampadā)."(1)(2)
Boeddha's eerste zes discipelen, mannen die tot de Dharma waren gebracht in het Hertenpark nabij Benares, kenden het leven van de asceet, danwel waren opgevoed in de hogere sociale strata van de toenmalige indiase maatschappij. Zij kenden het thuisloze leven uit ervaring, resp. als supporter van andere rondtrekkende religieuzen.
In de Monnikscode (vinaya-pitaka) zien we hoe Boeddha al snel zijn gerealiseerde monniken aanried om op weg te gaan teneinde de Dharma te prediken. Volgens dat document dat in de taal het Pāli bewaard is gebleven zei Boeddha: "Ga, monniken, en trek rond tot zegen van de menigte, voor het geluk van de menigte, uit mededogen met de wereld, voor het welzijn, de zegen, het geluk van hemelingen en mensen. Ga ieder alleen een richting uit; ga niet met twee (of meer)."
De passage toont aan dat er al heel snel zelfstandig gevestigde monniken waren, en in het begin hadden ze geen andere richtlijnen dan de inhoudelijke leringen die Boeddha de leiders ieder persoonlijk had gegeven voordat ze uitwaaierden over in eerste instantie Noord-India.
Toen na negen maanden deze sangha was aangegroeid tot 1250 volgelingen uit alle sociale lagen van de bevolking — gemiddeld 200 leerlingen per kersverse Arhat - bleken er nieuwelingen te zijn die het klappen van de monnikenzweep binnen de Boeddha-Sásana niet onder de knie hadden, resp er niets van begrepen. Velen waren ex-sadhu, sommigen hadden hun landbouwareaaltje of handel achtergelaten met een te geringe kennis van de religieuze cultuur van het land. We moeten ons blijven herinneren dat bepaalde bevolkingsgroepen per traditie buiten de finesses van de vedisch-
brahmaanse leer en praktijk werden gehouden.
Vanuit het perspectief van de asceet-sadhu was het heilige leven onder Sakyamuni Boeddha een "makkie"; vanuit het perspectief van de gewone burger was datzelfde leven van een angstaanjagende rigeur.
Deze exponentiële groei van de sangha bracht Boeddha er toe zijn geestkracht aan te wenden om hen allen om zich heen te verzamelen en een aantal levensregels dwingend voor te schrijven. Dit aanvankelijk kleine aantal regels groeide later uit tot de Vinaya, de langere monniks- en nonnenregels zoals we die vandaag in een aantal variaties kennen, afhankelijk van deze of gene stroming zoals de theravāda, de darmagupta,, de mūlasarvastivāda en andere.
Tijdens deze Magha Pūja (of Bucha) gaf Sakyamuni Boeddha zijn monniken de Ovāda Pātimokkha (engelstalig onder de doorklik) die voor wat betreft ouderdom, en dus authenticiteit, het minst problematische deel van de [Pāli] Pātimokkha of [Skr.:] Prātimokhsha is. Pātimokkha of Prātimokhsha betekent "dat wat bevrijding brengt".
Dit is dus een dag die gewijd is aan de cultivering van de gewijde of pijdragende sangha of gemeenschap.
De Ovāda Pātimokkha behandelt khanti - geduldige verdraagzaamheid, sīla - het morele handelen, samādhi - meditatie, en paññā - wijsheid.
De Ovāda Pātimokkha zoals die is opgenomen in de Pāli-geschriften begint met een gevesifieerd deel dat als volgt luidt:
Geduldige verdraagzaamheid is de meest verheven inspanning.
Nibbāna (nirvāna) is het hoogste wat Boeddha onderwijst.
Wie anderen fysiek geweld aandoet kan niet worden aangeduid met "hij die Voortgegaan is".
Noch zal een sámana (monnik/non) anderen schaden.
De Pali-tekst is als volgt:
Khanti paramam tapo tītikkhā
Nibbānam paramam vadanti buddhā
Na hi pabbajjito pārupaghātī
Samano hoti param vihethayanto.
Drie maanden voor Boeddha's Grote Heengaan, eveneens in de maand Magha, hield hij een rede die zijn overlijden zou aankondigen. De thaise traditie noemt deze rede het "Afwerpen van het leven zoals dat bestaat op basis van de vijf aggregaten." De aggregaten worden ook wel de Vijf Groepen van Hechten genoemd, het psychisch-fysieke complex waar we ons aan hechten omdat daarzonder geen ademend leven mogelijk is.
Er zijn dus twee mahā, of Makha, of Magha Pūja- of Bucha-dagen binnen het theravada-boeddhisme van Zuid-Oost Azië.
Zie voor een andere passage uit de Therīgātha Citta's gātha (engelstalig).
(1) Het vers uit de Therīgātha: Therīgāthāpāli - Book of Verses of elder bhikkhuni; by Anāgārika Mahèndra, USA 2017. Een Anāgārika is een burgerboeddhist die niettemin een thuisloze genoemd wordt.
Zie voor Bhadda ook dit engelstalige blog.
(2) In het volgende vers (110) zien we wat meerdere vertalers gedaan hebben: wanneer je met een woord geen weg weet, bijvoorbeeld "Cinnā", dan sla je het gewoon over. Bhaddā blijkt een echte rondreizende ascete te zijn geweest:
"Cinnā angā ca magadhā, vajji kāsī ca kosalā / Ananā pannāsavassāni, ratthapindam abhuñjaham." Een paar diacritische tekens konden niet weergegeven worden.
"Vijftig jaar lang, schuldloos, at ik het voedsel van landen (als) / China (Cinnā), Angā en Màgadhā, (het voedsel van de) Vajji, van Kāsī (Benares) en van Kosalā."
Dat men vanuit noord-India de Himalaya zou oversteken naar China (Cinnā), daar is pas na deze Mahèndra-vertaling op gewezen, dus eigenlijk heel recent, na een hernieuwde "close-reading" van enkele travelogues van rondreizende monniken uit de oudheid.
Onderandere in de Anguli-māla sutta lezen we dat het heel gebruikelijk was dat monialen recitaties zegden in de buurt van een vrouw die ging baren, voor de goede afloop ("Sister, since my birth I have not destroyed a living thing knowingly, by that truth may you be well and may the one to be born be well.") Tenminste dertig jaar geleden (vanaf 2020 gerekend) was die gewoonte op Sri Lanka nog steeds levend. Het is denkbaar, maar niet bewezen, dat Bhaddā voor haar intreden min of meer in een saivistische traditie stond, een traditie die vrouwelijke asceten-priesters toestond, en waar die vrouwen zich wellicht in leven hielden met het houden van soortgelijke recitatie-diensten.
(De vreemdelingen-angst die zich in de loop van 2000 jaar meester heeft gemaakt van de westerse, c.q. europese wereld heeft er toe geleid dat men al te snel denkt dat onverstaanbare recitaties en mantras "toverspreuken" (spells) zijn waarmee "vijanden" de dampen wordt aangedaan. Dit is mede een component geworden van het in het westen levende, maar zelden als zodanig gerealiseerde, structurele racisme.)
Bijgewerkt juni 2020
|
