augustus 2017
Tegen de achtergrond van de problemen die de indonesische overheid heeft met moslim-groepen die in de hoofdstad niet meer door de straten mogen gaan onder het roepen van 'khilafah' (kalifaat), zo meldt de Jakarta Globe, is het goed nog eens te realiseren waarom splintergroepen en de meerderheid in de islam met elkaar overhoop liggen.
In juli 2017 vierde de Bahai'i-groep zijn tweehonderdjarige bestaan, en tegelijkertijd werd bekend dat ze in Maleisië voorlopig geen moskee of heiligdom mogen bouwen. We moeten dat zien in het licht van de Mahdi-discussie. Een Mahdi is een messias die ooit terug naar de aarde zal komen om de rol van profeet op zich te nemen. De meeste van deze kleine, en soms splinternieuwe denominaties claimen dat hun stichter de Mahdi zal zijn. Daarmee plaatsen ze zich in de positie van uitverkoren volk, de enigen die 't bij het rechte eind hebben, en claimen, zij het op heel lange termijn, de dominantie. Dat neemt de meerderheid niet.
Kennen we zoiets in het boeddhisme? Er is voorlopig, op de onderstaande uitzondering na, nog geen enkel individu of groepering die een andere naam voorstelt voor de komende Boeddha dan Maitreya. Er zijn meisjes die willen geloven dat de komende Boeddha een vrouw zal zijn, of dat de Tibetanen op termijn een vrouw als Dalai Lama zullen krijgen. Daar wordt dan schouderophalend of met een korte lach op gereageerd. Humor moet kunnen. Voorlopig doen we 't even met wat we hebben; we kennen de oorspronkelijke Boeddha nog uit de canon die bewaard is gebleven, en daar zouden we voorlopig genoeg aan moeten hebben.
En telkens wordt terugverwezen naar wat de oudste teksten over Maitreya worden geacht te zijn. Daarin vinden we nergens dat hij tot deze of gene familie of stam behoort of behoorde, en dus kan ook geen boeddhistische groepering uitverkorenheid of dominantie-op-termijn claimen.
Het Nichiren kent twee of meer stromingen. Een ervan is de Nichiren Shoshu die een geschiedenis heeft geschreven en deze online heeft gezet. Wat hieronder op onze WJR-pagina staat zijn dus een paar algemeenheden waar verschillende stromingen kanttekeningen bij zouden kunnen maken.
Het Nichiren-boeddhisme van Japan stelt dat te zeggen dat Maitreya de komende Boeddha zal zijn, dit zou impliceren dat de oorspronkelijke Boeddha Sakyamuni zijn werk niet goed zou hebben gedaan. Dat zien ze als een affront. Ze verwerpen het Maitreya-ideaal dan ook, en stellen daarentegen hun hoop op de "Earth Bodhisattvas" die voorkomen in hun vertaling van de Lotus Soetra, de enige tekst waarvan ze een aantal hoofdstukken hanteren, in een eigen vertaling/interpretatie.
Zelfs wanneer we het Maitreya-ideaal niet tot de categorie wensdenken rekenen, en voor waar aan willen nemen dat er opnieuw een aansprekende figuur zal zijn die een paar dingen rechtzet, dan nog is de Nichiren-theorie een 13de-eeuwse fabricatie. Zeker wanneer we lezen dat volgens Nichiren Sakyamuni (uitspraak) tijdens zijn "veertig of meer jaar onderwijzen", zo zegt een online tekst van deze beweging, een geheimpje bewaarde, namelijk dat de Lotus soetra al bestond (literair-technisch onmogelijk), en dat hij dus de enige was die al die geweldige verhalen over zichzelf las (tsjonge, heb ik dat allemaal gedaan en gezegd?), dan kunnen we niet anders concluderen dan dat de Nichirenisten wel erg veel zand in de ogen hebben.
Boeddha hield volgens de dertiende-eeuwse Nichiren dan ook geheim dat de titel van deze soetra in Boeddha's tijd ook al in mantra-vorm werd onthouden, althans door Boeddha zelf, want niemand anders wist 't, natuurlijk — de firebrand semi-monnik Nichiren was slecht opgeleid, en leerde in zijn opstandige afzondering niets bij. Dat is de tragiek van dergelijke figuren.
Die titel, in 't hybride Sanskriet dat in latere noordelijke boedhistische werken wordt gehanteerd: Saddhàrma-pundárika sūtra, Lotus Sutra in 't engels, Renge Kyo in 't Japans, wordt dan voorafgegaan door "Grote" (Skr.: mahā, Jap.: Mjohó). Volledige mantra: Myoho-renge-kyo. (Nichiren sprak dit mantra voor het eerst uit op 28 april 1253. Die dag is een herdenkingsdag binnen het Nichiren-boeddhisme geworden.) En Boeddha wist dan, want dat had hij zelf uit de Lotus soetra onthouden, dat die titel, renge-kyo, vijf karakteristieken heeft, een titel en betekenis die hij ook geheim hield, en pas losliet bij het verschijnen van bovengenoemde Nichiren die met de "onthulling" van de Lotus soetra de rol van profeet op zich nam. Profeet is een woord dat niet in het boeddhistische woordenboek voorkomt, maar dat kon Nichiren nu echt eens niet weten; we mogen niet verwachten dat dergelijke in afzondering levende figuren een goed gevulde bibliotheek om zich heen hebben. Daar worden ze, tenminste in de westerse wereld, vaak om geprezen, want dan zijn ze "oorspronkelijk", en "oorspronkelijk" is vijf keer beter dan voortgaan op een ingeslagen weg, of het opnieuw vinden van een "verborgen pad naar een verborgen stad", zoals een van de vroege boeddhistische teksten het heeft.
De door het Nichiren gehanteerde go-hon-zon ziet er uit als een yantrische voorstelling. Het stuk tekst krijgt een ereplaats in hun tempels, en wordt uitgedeeld aan mensen die al lang bij de beweging zijn en alle esoterische leerstellingen kennen. Uit online-informatie leren we dat het een ode is aan Nichiren, aan Sakyamuni Boeddha, en aan de bovengenoemde "Earth Bodhisattvas". Sommige van die gohonzon schijnen te ontcijferen zijn, andere niet.
De Lotus soetra was overigens al lang bekend. Ik neem aan dat de tekst ergens tussen de eerste en de vierde eeuw ontstond, mogelijk in een van de westelijk van India liggende streken — denk aan het huidige Afghanistan of Pakistan.
Slaan de overige boeddhistische stromingen het Nichiren-boedhisme het ziekenhuis in? In het dertiende-eeuwse Japan en iets later zijn er groepen geuniformeerden en hun aanhangers met elkaar op de vuist gegaan. Dat was de cultuur van de tijd, Chrysanthemums and black battleships dichtte Ken Jones die in 2015 overleed. Maar verder wordt het Nichiren aan zichzelf overgelaten; willen jullie de verkeerde kant uitlopen? Vooral doen. Wie het eerste bij de eindstreep van Ontwaken/Bevrijding/Verlichting aankomt heeft gewonnen, en heeft dan eigenlijk ook wel gelijk. Dus: op uw plaatsen! Start!
Als er een levensbeschouwing is die geen geheimen kent, dan is het wel het boeddhisme, hoewel de noordelijke stromingen er op een gegeven moment toe zijn overgegaan om bepaalde interpretaties alleen maar door te geven aan ingewijden, dit om verbuigingen en vervoegingen door buitenstaanders te voorkomen.
|
Deze pagina is er een op de site www.buddha-dharma.nl 
www.buddha-dharma.nl is eigendom van White Jade River, Instituut voor Boeddhisme
|
| |
